KLASA 7 S

2 .06.2020 r.


TEMAT: O WYRAZACH POCHODNYCH


Wyrazy pochodne  są tworzone przez różnego typu formanty , które niosą ze sobą  pewne
znaczenia.
W wyrazach:
mal-arz
wojow - nik
marz-yciel
występują formanty: - arz, - nik,- yciel  , wskazujące na znaczenie  :,, osoba wykonująca 
jakąś czynność , zajmująca się czymś".

W połączeniu ze znaczeniem tematu słowotwórczego  powstają wyrazy nazywające
wykonawców czynności.

Grupy wyrazów o podobnym znaczeniu słowotwórczym, które wynika z ich budowy ,
należą do tej samej kategorii słowotwórczej.

Można wyróżnić między innymi następujące kategorie słowotwórcze:

- nazwy wykonawców czynności ,np. wykładowca, pisarz,podróżnik;
-nazwy czynności,   np. patrzenie, myślenie,bieg;
-nazwy  urządzeń i narzędzi, np. suszarka, pilnik, lodówka;
-nazwy żeńskie,np.wykładowczyni, pisarka, Francuzka;
-nazwy miejsc,.np.poczekalnia, cukiernia, stoisko;
-nazwy cech , np. młodość, głupota, spryt;
-nazwy nosicieli cech,np. siłacz, ważniak, skąpiec;
-nazwy zdrobniałe,np. stolik, krzesełko, tabelka;
-nazwy zgrubiałe ,np. bucior, paluch, nochal.

 Ćwiczenia :

1 a) / 288 , 2. a) /288 , 3 / 288, 4. a) /288 i  6/ 288


Przez dodanie przedrostków do czasowników niedokonanych zostało utworzonych wiele
czasowników dokonanych, np.

od-pisać
prze - ciągnąć
w-kręcić
za-trzeć

Stopień wyższy przymiotników i przysłówków , które stopniują się w sposób prosty ,
tworzy się za pomocą przyrostków:
-szy, - ejszy ( przymiotniki)
-ej ( przysłówki)

Na przykład:

grub-szy
dawni-ejszy
wolni-ej
mocni-ej

Stopień najwyższy takich przymiotników i przysłówków  powstaje po dodaniu przedrostka :
naj- ,np.

naj- grubszy
naj - ważniejszy
naj- wolniej
naj-mocniej

Ćwiczenia :

7 i  9 / a)  ze strony  289.

I to wszystko na dzisiaj!